Là địa phương phát triển mạnh lĩnh vực nông - lâm nghiệp, thời gian qua, công tác kiên cố hóa công trình thủy lợi luôn được huyện Chợ Mới quan tâm đầu tư xây dựng, nhằm phục vụ hiệu quả quá trình phát triển sản xuất.

Các tuyến kênh mương đã phát huy hiệu quả tích cực, đáp ứng nhu cầu nước tưới cho sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện Chợ Mới

Trước đây, hệ thống cấp nước tưới tiêu phục vụ sản xuất trên địa bàn huyện chủ yếu là kênh đất, chỉ đảm bảo phục vụ tưới tiêu trong thời điểm nhất định, trong khi đó, quá trình dẫn nước đến khu vực canh tác thường xuyên bị rò rỉ, thất thoát nên nguồn nước thường không đủ để đảm bảo cho sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng. Những hồ đập, kè tạm khi có mưa lũ thường bị cuốn trôi. Khắc phục những hạn chế đó, những năm gần đây, với phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm, các địa phương trên địa bàn huyện Chợ Mới đã tranh thủ các nguồn vốn đầu tư từ Trung ương, địa phương và sự ủng hộ của nhân dân tích cực xây dựng, kiên cố hóa hệ thống công trình thủy lợi nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp trên địa bàn.

Hiện nay, huyện Chợ Mới có hơn 100 tuyến kênh mương, 14 hồ đập, trong đó có gần 70 công trình do Trạm Thủy nông quản lý, trên 30 công trình do huyện quản lý. Toàn huyện có 81km kênh mương đã được bê tông hóa, còn lại hơn 2,6km kênh đất. Số công trình thủy lợi này đảm bảo cung ứng nguồn nước tưới tiêu cho trên 2.500ha lúa, hoa màu, giảm dần các diện tích canh tác bị hạn. Vụ mùa năm 2013, huyện Chợ Mới dự tính tổng diện tích bị hạn hán hơn 300ha. Nhờ hệ thống kênh mương đảm bảo, hơn 200ha đã được khắc phục để cấy lúa.

Cánh đồng xã Cao Kỳ mấy năm trước bị hạn nên nhiều diện tích được chuyển sang trồng mía, tuy nhiên, cây mía trồng nhiều năm khiến hàm lượng chất dinh dưỡng trong đất giảm đáng kể, chất lượng cây trồng đạt thấp. Năm nay, nhờ nguồn nước được đảm bảo một số hộ đã chuyển sang cấy lúa, thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao giá trị sản xuất trên một đơn vị diện tích.

Cùng với việc mở rộng thêm nhiều tuyến kênh mương, công tác tu sửa, nạo vét cũng được Trạm Thủy nông huyện và nhân dân cùng tích cực tham gia. Tiêu biểu như việc khắc phục sạt lở đất do mưa lớn tại thôn Nà Rẫy, xã Thanh Vận đã đem lại hiệu quả trong sản xuất. Anh Phùng Đức Trịnh cho biết: Năm trước, do không dẫn được nước tưới vào ruộng nên gia đình anh phải dùng máy bơm nước, rất tốn kém. Nguồn nước không đảm bảo cộng với các loại sâu bệnh hại lúa nên sản lượng thóc thu về không cao. Năm nay, kênh mương này đã dẫn đủ nước về cho đồng ruộng nên cây lúa bông đều hạt, chắc mẩy, hứa hẹn một mùa bội thu.

Toàn huyện hiện có 14 hồ đập được xây dựng kiên cố (Ảnh: Hồ Khuổi Cuộn, xã Nông Hạ)

Cùng với hiệu quả từ các tuyến kênh mương, những năm qua, các hồ đập lớn nhỏ trên địa bàn huyện đã phát huy hiệu quả trong việc dự trữ nước tại hồ chứa, đập dâng, đảm bảo nguồn nước tưới tiêu cho sản xuất. Kiên cố hoá hệ thống công trình thủy lợi không chỉ giảm được lượng điện năng tiêu thụ vào việc bơm nước, tiết kiệm nguồn nước tưới, tiết kiệm chi phí cho người nông dân, mà còn chủ động kế hoạch sản xuất, từ chỗ mỗi năm nhiều địa phương chỉ sản xuất một vụ, đến nay, bà con trồng 2 - 3 vụ với năng suất tăng cao so với trước.

Có thể nhận thấy, việc đầu tư xây dựng kiên cố hóa công trình thủy lợi đã góp phần không nhỏ trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cây trồng trên địa bàn huyện, đồng thời nâng cao năng suất, hiệu quả sản phẩm nông nghiệp, góp phần ổn định đời sống nhân dân. Những năm qua, Chợ Mới luôn dẫn đầu tỉnh về thời gian cấy trồng, đảm bảo đúng khung thời vụ. Bình quân lương thực và tổng sản lượng lương thực có hạt trên địa bàn huyện tăng qua từng năm, luôn vượt chỉ tiêu, kế hoạch đề ra.

Để duy trì và phát huy hiệu quả các công trình thủy lợi, chính quyền các địa phương trên địa bàn huyện đã tích cực tuyên truyền về hiệu quả, ý nghĩa thiết thực của việc kiên cố hóa kênh mương, hồ đập. Nhờ đó, cùng với cơ quan chức năng thường xuyên tổ chức kiểm tra, sửa chữa hệ thống kênh mương, bà con nhân dân cũng tự nguyện đóng ngày công lao động nạo vét các tuyến kênh mương thủy lợi nội đồng trước mùa vụ.

Tuy nhiên, một số công trình thủy lợi xây dựng đã lâu, qua thời gian bị hư hỏng trong khi đó kinh phí khắc phục còn hạn chế nên công tác sửa chữa, duy tu thường xuyên trên tất cả các tuyến kênh mương của huyện gặp phải không ít khó khăn. Bên cạnh đó, một số khu vực thiết kế còn chưa hợp lý. Chị Phạm Thị Nhị ở xã Thanh Vận cho biết: Tuyến kênh mương ở khu vực cánh đồng này đã đảm bảo nước tưới cho hai vụ, tuy nhiên, một số đoạn hay bị sạt lở đất vào mùa mưa lại không được thiết kế nắp đậy, do đó tốn nhiều công nạo vét kênh mương. Trong khi đó, một số chỗ không bị sạt lở đất lại được thiết kế do vậy cần có sự điều chỉnh cho hợp lý hơn.

Phát huy hiệu quả hệ thống công trình thủy lợi có vai trò quan trọng đối với sản xuất nông nghiệp và đời sống người dân. Do đó, để những công trình này đem lại hiệu quả tối đa cho sản xuất nông nghiệp, các cơ quan chức năng huyện đang tiến hành kiểm tra, thăm đồng, khắc phục kịp thời những vị trí kênh mương hư hỏng, điều chỉnh thiết kế cho hợp lý trước vụ xuân năm 2014. Hệ thống công trình thủy lợi hoàn thiện sẽ nâng cao năng suất cây trồng, góp phần ổn định an ninh lương thực trên địa bàn và sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội địa phương./.